20 Ιανουαρίου
Καθώς μετέχω ως δασκάλα κίνησης, ερμηνέυτρια και θεραπεύτρια στην πορεία μεταμόρφωσης του ατόμου, βιώνω τη χαρά που μου προσφέρει ο συνδυασμός τέχνης και θεραπείας όπου συναντάω τον καλύτερο εαυτό μου μέσα από ένα ταξίδι βαθιάς δημιουργικότητας και νοήματος.
Bιογραφικό και προσωπικό σημείωμα
Η Χριστίνα Κλεισιούνη είναι εκπαιδεύτρια κίνησης, ερευνήτρια, ερμηνεύτρια, χορογράφος και σωματική ψυχοθεραπεύτρια με ενεργή παρουσία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό τα τελευταία 40 χρόνια. Στόχος της αποτελεί η συνειδητότητα και η αυτεπίγνωση ως δρόμος εξέλιξης του ατόμου. Χρησιμοποιεί τα εργαλεία του αυτοσχεδιασμού και πιο συγκεκριμένα το Contact Improvisation/Somatics, που εισήγαγε στη χώρα µας το 1990-91 επιστρέφοντας από τις σπουδές της στην Ν. Υόρκη. Ανήκει στη δεύτερη γενιά των δασκάλων του CI με σταθερή δράση στη διεθνή κοινότητα.
«Υπάρχει μία αντίφαση στο να επιθυμεί κανείς να ζει με απόλυτα ασφαλή τρόπο σε ένα σύμπαν όπου η ίδια του η φύση χαρακτηρίζεται από τη στιγμιαιότητα, την αίσθηση του εφήμερου, της παροδικότητας και της ρευστότητας.»
«Η τέχνη είναι ομορφιά, και η ομορφιά ακτινοβολεί την αλήθεια, χωρίς την οποία, δεν υπάρχει τέχνη.»
«Η τέχνη του χορού εκπαιδεύει τον χορευτή να αποδέχεται τη συνθήκη του εφήμερου, να ζει αρμονικά και δημιουργικά με αυτή την πραγματικότητα. Ο χορός ως μία ιδιαίτερα απαιτητική μορφή τέχνης που γίνεται δύσκολα αποδεκτή από το ευρύτερο κοινό, προωθεί τις αρχές της ζωής, την ομορφιά που αποπνέει η αλήθεια της στιγμής.»
Χορός και Ενσώματη Ψυχοθεραπεία (1980 – σήμερα)
Από την αρχή της πορείας μου, αποσκοπώ στη σωματικότητα και στην απελευθέρωση της έκφρασης του ατόμου συνδέοντας την ενσώματη κίνηση/χορό με τη θεραπεία και συγκεκριμένα τη Σωματική Ψυχοθεραπεία, τη θεραπεία Gestalt, την Τραυματοθεραπεία και το Shiatsu. Εργάζομαι ως δασκάλα χορού/κίνησης, χορεύω και χορογραφώ από το 1986 (Νέα Υόρκη 1986 – 1991) αφού ολοκλήρωσα τις αρχικές μου σπουδές στον Χορό και στην Ιστορία (BA of Liberal Arts, Deree College) από το 1980. Ασκώ την ψυχοθεραπεία σε ατομικό και ομαδικό πλαίσιο από το 1999 και το Shiatsu από το 1994.
Παρακολούθησα το επαγγελματικό πρόγραμμα εκπαίδευσης στην τεχνική σύγχρονου χορού του Merce Cunningham στο στούντιό του στη Νέα Υόρκη (1986 – 1990). Παράλληλα, εκπαιδεύτηκα στον μεταμοντέρνο χορό και στον αυτοσχεδιασμό ως ανεξάρτητη καλλιτέχνης στο στούντιο της Simone Forti (με την ίδια και άλλους σημαίνοντες δασκάλους που συμμετείχαν στην ομάδα του Grand Union και σε αυτή του Judson Dance Theater όπως με την Yvonne Rainer και άλλους). Παρακολούθησα πολλαπλά εργαστήρια καθ’ όλη την περίοδο της διαμονής μου στη Νέα Υόρκη σε σημαντικά στούντιο, όπως τα Movement Research, La Mama, Peridance, Trisha Brown Studio και άλλα, όπου δίδασκαν οι πρωτοπόροι των τεχνικών Release, Somatics (αναφέρονται αναλυτικά πιο κάτω).
Η έρευνα της κίνησης μέσω του χορού με έφερε σε επαφή με τις πρακτικές Somatics όπως με την τεχνική Alexander (3 χρόνια με την Kim Jessor, διευθύντρια του ACAT), το Body Mind Centering (από το 1987 με την Gail Turner και πολλούς άλλους δασκάλους έκτοτε), την πρακτική Kinetic Awareness (Elaine Summers, Barbara Mahler), την Αυθεντική Κίνηση, την τεχνική Susan Klein, την Ideokinesis (Irene Todd) καθώς και την πρακτική Skinner Release (με τη Stephanie Skura, 1987). Η έρευνα του χορού μέσα από τον αυτοσχεδιασμό αποτελεί τη βάση της δουλειάς μου ανελλιπώς ως σήμερα. Με οδήγησε, τα χρόνια εκείνα, στο μεταμοντέρνο και ειδικότερα στο Contact Improvisation (1987). Είχα την τύχη να γνωρίσω και να μελετήσω την καινοτόμο πρακτική του CI από τους ιδρυτές και την πρώτη γενιά χορευτών και δασκάλων με τους οποίους συνεργάστηκα μετέπειτα.
Ανήκω στη δεύτερη γενιά των δασκάλων του CI και το 1990-91 εισήγαγα τη διδασκαλία του με βάση τα Somatics στην Ελλάδα. Ανέπτυξα τη μεθοδολογία της διδασκαλίας στη χώρα μου εκπαιδεύοντας χορευτές (Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης), ηθοποιούς (Λεφτέρης Βογιατζής και η ομάδα της Νέας Σκηνής) και ερασιτέχνες που ενδιαφέρονταν για την κίνηση, τον σύγχρονο χορό, εστιάζοντας σε εναλλακτικές προσεγγίσεις της σωματικής έκφρασης. Από την αρχή της πορείας μου κράτησα ενεργή επαφή με τη διεθνή κοινότητα του CI διδάσκοντας εντατικά σεμινάρια και χορεύοντας σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας. Συμμετείχα ως κεντρική δασκάλα στα σημαντικότερα διεθνή φεστιβάλ του CI (Freiburg, Grenoble, Israel, Italy, London, Paris, St. Petersburg και άλλα), καθώς επίσης και σε δεκατρία Ευρωπαϊκά συνέδρια των δασκάλων του CI (ECITE). Συνεργάστηκα συνδιδάσκοντας και οργανώνοντας σεμινάρια και retreats από το 1993 με ιδιαίτερα αξιόλογους εκπαιδευτές/δασκάλους και πρωτοπόρους των παραπάνω πρακτικών (Nita Little, Daniel Lepkoff, Ka Rustler, Charlie Morrissey, Christina Svane, Ray Chang, Kirstie Simson, Mary Prestidge, Suprapto Suryodarmo, Andrew Harwood και πολλοί άλλοι).
Παράλληλα με τη διδασκαλία, παρουσίασα τη δουλειά μου ως χορεύτρια/χορογράφος, αρχικά με την ομάδα χορού Helix (από το 1992). Τα έργα στηρίζονταν στον αυτοσχεδιασμό και στη σωματικότητα, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τις σχέσεις στον χώρο με βάση το ντουέτο και την επαφή. Η καλλιτεχνική μου δουλειά εμπνεόταν πάντα από το Contact Improvisation και από το Butoh (σύγχρονος χορός από την Ιαπωνία) που αρχικά γνώρισα στη Νέα Υόρκη το 1988 (Eiko and Koma). Ο χορός με οδήγησε στη διερεύνηση εργαλείων από το Σωματικό Θέατρο (Ruth Zapora) και στη μελέτη της φωνητικής έκφρασης (συνεργάτες της Meredith Monk, Bob Een και Andrea Goodman, Lisa Sokolov/NYU και άλλοι).
Ως χορογράφος και χορεύτρια συνεργάστηκα με σημαντικούς ερμηνευτές από την Ελλάδα και από το εξωτερικό. Δημιούργησα έργα, solo και ομαδικά με την αισθητική και φιλοσοφία του μεταμοντέρνου και της αισθητηριακής κίνησης. Από το 1992 έως το 2003 οι παραστάσεις που δημιούργησα ήταν κυρίως χορογραφημένα έργα των οποίων το υλικό εμπνεόταν από την έρευνα του αυτοσχεδιασμού. Σταδιακά, από το 2004, εστίασα πολύ περισσότερο στις παραστάσεις δομημένου αυτοσχεδιασμού. Για αναλυτικές πληροφορίες γύρω από τις παραστάσεις: https://presentbody.com/dance-performances/
Ο σύγχρονος χορός, ο αυτοσχεδιασμός και τα Somatics, η προσωπική μελέτη που εστίαζε στη διαδικασία σωματοποίησης της κίνησης με οδήγησε στην ψυχανάλυση και στην ψυχοθεραπεία. Η εμπειρία και το βίωμα της κίνησης, μου αποκάλυψαν την ανάγκη για συνειδητότητα και αυτεπίγνωση. Αναζήτησα έτσι, μεγαλύτερη εμβάθυνση και κατανόηση της προσωπικής μου ιστορίας, όχι μόνο μέσα από την τέχνη της κίνησης αλλά και μέσα από την τέχνη της ψυχοθεραπείας. Η σχέση αυτών των δύο με συνοδεύει από τα πρώτα βήματα της σταδιοδρομίας μου, εμπλουτίζοντάς με ως καλλιτέχνη και ως άνθρωπο. Φωτίζεται η αξία των συναισθημάτων και πώς αυτά συνδέονται άρρηκτα με τη σωματική έκφραση και τον τρόπο αντίληψής μου.
Εκ των υστέρων συνειδητοποιώ πως επέλεξα διαισθητικά να ασχοληθώ παράλληλα με αυτούς τους 2 τομείς, που έχουν ως κοινό παρονομαστή τη διερεύνηση του ατόμου και των σχέσεών του. Τόσο ο χορός και ειδικότερα το Contact Improvisation, όσο και η ψυχοθεραπεία προσφέρουν δημιουργικά εργαλεία για την τέχνη της ζωής, εστιάζοντας και τα δύο στον τομέα των σχέσεων, τη σύνδεση με τον εαυτό μέσω της επαφής.
Οι σχέσεις αποτελούσαν πάντα για εμένα μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του ανθρώπου. Κάθε επιλογή, όπως καθρεφτίζεται και μέσα από τον αυτοσχεδιασμό, συντελεί καθοριστικά τόσο στην εξέλιξη της πορείας του ατόμου όσο και του συνόλου. Σε μεγαλύτερη κλίμακα αναγνωρίζω πως έτσι, χαρτογραφώντας συνειδητές/ασυνείδητες επιλογές και βιώματα, αποτυπώνεται το ευρύτερο σχέδιο της ζωής του. Ο χορός και η Σωματική Ψυχοθεραπεία, ως δύο ανθρωποκεντρικά πεδία έρευνας που συγκλίνουν με στόχο την αυτεπίγνωση και την αυτοέκφραση, μου άνοιξαν δρόμους για να πιστεύω στον άνθρωπο και στις μεταμορφωτικές του δυνάμεις.
Παράλληλα με τις σπουδές μου στο σύγχρονο χορό και στην έρευνά μου πάνω στην κίνηση μέσα από τις τεχνικές Release, έκανα εντατικά προσωπική ανάλυση νεοφροϊδικής κατεύθυνσης στη Νέα Υόρκη, για τέσσερα χρόνια (1987 – 1990) και συνέχισα στην Αθήνα, σε ομάδα Συστημικής κατεύθυνσης για άλλα τέσσερα χρόνια. Προχώρησα στον επόμενο κύκλο προσωπικής ανάλυσης, εκπαίδευσης και εποπτείας πάνω στη Σωματική Ψυχοθεραπεία που βασίζεται στη θεωρία του Βίλχελμ Ράιχ, στη σημασία της στάσης του σώματος στην ανάλυση του χαρακτήρα (διπλωματούχος του Ε.Ι.Ν.Α, Κέντρου Μελετών και Ψυχοθεραπείας «Βίλχελμ Ράιχ»).
Εκτός από πολλαπλά σεμινάρια αυτογνωσίας και ψυχοθεραπείας με σημαντικούς δασκάλους θεραπευτές όπως Bert Hellinger, Bjorn Blumenthal, Genovino Ferri, Maria Louisa Aversa, Francois Lewine, παρακολούθησα δύο διετή Μάστερ για θεραπευτές, το πρώτο με τον Barrie Simmons, συνεργάτη του Fritz Pearls (Gestalt) και το δεύτερο με τον Alberto Torre (θέμα: Στάση του Σώματος και Χαρακτήρας). Έχω ολοκληρώσει 2 μακροχρόνιους κύκλους προσωπικής ανάλυσης Σωματικής Ψυχοθεραπείας με την Clorinda Lubrano (Διευθύντρια του Κέντρου E.I.N.A) και τον Olaf Trapp (Βιοενεργειακή Ανάλυση).
Εργάζομαι ως ψυχοθεραπεύτρια προσφέροντας ατομικές και ομαδικές συνεδρίες από το 1999. Συμμετέχω ως ομιλήτρια/εκπαιδεύτρια εργαστηρίων σε πολλαπλά συνέδρια, ημερίδες και workshops στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είμαι μέλος της ΠΕΣΩΨ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Σωματικής Ψυχοθεραπείας (EABP), καθώς και πιστοποιημένη επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας από τον Genovino Ferri.
Σήμερα εκπαιδεύομαι στην Κρανιο-ιερή θεραπεία (Upledger Institute) και στην Τραυματοθεραπεία σύμφωνα με την προσέγγιση του Laurence Heller (σύστημα Narm), υποστηρίζοντας πως η μαθητεία χρειάζεται να υφίσταται εφ’ όρου ζωής.
Από το 1997 ο Suprapto Suryodarmo (Ινδονησία) υπήρξε πολύ σημαντικός μέντορας, συνεργάτης, πνευματικός δάσκαλος για μένα. Η μελέτη της διαλογιστικής κίνησης (Amerta Movement) συνδέει τη δημιουργική έκφραση και την αυτεπίγνωση, την επαφή με το φυσικό στοιχείο του ανθρώπου και την πνευματικότητα που τον διέπει. Μέσα από την ελεύθερη κίνηση, την τελετουργική πλευρά του αυτοσχεδιασμού και το σωματοψυχικό βίωμα καθρεφτίζεται ο κάθε συμμετέχων, εμβαθύνοντας εμπειρικά στην προσωπική του ιστορία.
Η τέχνη της διδασκαλίας και η έρευνα στον αυτοσχεδιασμό
(1986 – σήμερα).
Η μεθοδολογία που έχω αναπτύξει ως εκπαιδεύτρια και ερευνήτρια κίνησης στηρίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας θεμελιώνεται στη σύνθεση των γνώσεων που έχω αποκομίσει μελετώντας ανελλιπώς τεχνικές επανεκπαίδευσης της κίνησης (Somatics), τεχνικές του σύγχρονου χορού και του αυτοσχεδιασμού, ασκώντας παράλληλα πρακτικές διαλογισμού (Mindfulness), γιόγκα και Tai Chi. Η περιέργεια και η ανάγκη μου για μάθηση, αλλά και η επαφή με τους ανθρώπους που έρχονται κοντά μου για να γνωρίσουν τον εαυτό τους καλύτερα μέσα από την κίνηση, με κατευθύνουν στη διαδικασία της εξερεύνησης. Μαθητεύω διαρκώς ανακαλύπτοντας διαφορετικούς δασκάλους που με έχουν εμπνεύσει με τις μεθόδους τους, έτσι ώστε να χρησιμοποιώ έναν μεγάλο πλούτο και εύρος εργαλείων, προκειμένου να διδάσκω με ευελιξία και να εμψυχώνω ομάδες ανθρώπων όλων των εμπειριών και στόχων.
Η διδασκαλία, θεωρώ, αποτελεί έναν φυσικό χώρο επικοινωνίας και δημιουργικότητας. Ως δασκάλα κίνησης εμπεριέχω την παρουσία του κάθε συμμετέχοντα ξεχωριστά, αλλά και τη δυναμική της ομάδας που διαφοροποιείται κάθε φορά, ανάλογα με τη σύνθεση των μαθητών. Σε κάθε μάθημα καλούμαι να ανταποκριθώ στις ανάγκες των συμμετεχόντων βοηθώντας αρχαρίους να κατανοήσουν τη λειτουργία της κίνησης, να εμπιστευτούν το σώμα τους, τον εαυτό τους και να απελευθερώσουν την έκφρασή τους. Επαγγελματίες σε προχωρημένα τμήματα έχουν και άλλες ανάγκες. Ζητούν εμβάθυνση στα εργαλεία στα οποία έχουν ήδη εντρυφήσει. Οι καινούριες πληροφορίες ενίοτε έρχονται σε σύγκρουση με τον τρόπο που έχουν εκπαιδεύσει το σώμα τους, καλώντας τους να αλλάξουν προκειμένου να εξελιχθούν. Η δουλειά μου ως εκπαιδεύτρια, σε αυτήν την περίπτωση, είναι να δίνω χώρο στον μαθητή να πειραματιστεί και να ανακαλύψει τι είναι αυτό που πραγματικά λειτουργεί καλύτερα στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται την κίνησή του, καθώς και στα καλλιτεχνικά του ζητούμενα ως ερμηνευτή.
Ο δεύτερος, και πολύ σημαντικός για εμένα, πυλώνας που υποστηρίζει τη δουλειά μου όταν διδάσκω είναι η διαδικασία της αποταύτισης που επιτρέπει στο ένστικτο να με καθοδηγήσει, σαν να γίνομαι δίκτυο, ένας δίαυλος που μεταφέρει και μεταμορφώνει την ενέργεια που χρειάζεται να εκδηλωθεί για το σύνολο. Όταν διδάσκω μπαίνω στον αισθητηριακό χώρο μέσα μου και αποταυτίζομαι από το εγώ μου και τις προσωπικές μου προτιμήσεις. Ο χώρος ανοίγει εσωτερικά και με καθιστά διαθέσιμη και παρούσα στο να αφουγκράζομαι, να διαβάζω τα ερεθίσματα της σωματικότητας του κάθε συμμετέχοντα. Ανταποκρίνομαι δημιουργικά με ιδέες και προτάσεις στα σήματα που αναδύονται κι εκπέμπονται από την ομάδα την κάθε στιγμή.
Καθοριστικό στοιχείο της διδασκαλίας είναι η διάρθρωση του λόγου και η δημιουργία ατμόσφαιρας που συνοδεύει και υποστηρίζει τη διαδικασία ενσωμάτωσης των πληροφοριών, ενδυναμώνοντας την εμπειρία των συμμετεχόντων. Σε κάθε μάθημα προκύπτουν συνειρμοί, μεταφορές και εικόνες που εμπνέουν και εγείρουν τις αισθήσεις και τη φαντασία, έτσι ώστε ο κινούμενος να αφήσει τον εαυτό του, να ακολουθήσει το αφήγημά του με συνειδητότητα, μπαίνοντας σε μία κατάσταση του είναι.
Πρόθεσή μου είναι το μάθημα να αποτελεί χώρο πειραματισμού, συμπερίληψης, αποδοχής, ανακάλυψης και εξέλιξης, δίνοντας έμφαση στην αυτεπίγνωση μέσα από τη διαδικασία, στην παρατήρηση του εαυτού. Ως δασκάλα συγκινούμαι όταν η δουλειά μου διευκολύνει τους ανθρώπους να κατανοήσουν καλύτερα το σώμα τους και τον τρόπο που σκέφτονται, να αποκτήσουν μεγαλύτερη διαύγεια και να νιώσουν ανακούφιση. Το μάθημα της κίνησης πρωτίστως βοηθάει το άτομο να ανακαλύψει καινούρια μέσα διαχείρισης του στρες ενώ αυτό συνδέεται με τη δύναμή του και το εύρος των εκφραστικών του δυνατοτήτων. Καθώς μετέχω ως δασκάλα σε αυτή την πορεία μεταμόρφωσης, βιώνω τη χαρά που μου προσφέρει ο συνδυασμός τέχνης και θεραπείας όπου συναντάω τον καλύτερο μου εαυτό μέσα από ένα ταξίδι βαθιάς δημιουργικότητας και νοήματος.
Από το 1991 έως σήμερα ανέπτυξα ένα σύστημα εκπαίδευσης για ερασιτέχνες και επαγγελματίες που ενδιαφέρονταν να δεσμευτούν για την ακαδημαϊκή χρονιά και να αφοσιωθούν στην πρακτική της κίνησης για αρκετά χρόνια. Πρότεινα ένα πλήρες εβδομαδιαίο πρόγραμμα μαθημάτων/εργαστηρίων που συμπεριλάμβανε τεχνικές του σύγχρονου χορού (Release techniques), πρακτική και εκπαίδευση στο Contact Improvisation, Somatics, αυτοσχεδιασμό, πρακτικές διαλογιστικής κίνησης, μελέτη στην Αυθεντική Κίνηση, ασκήσεις από τη Γιόγκα και το Tai Chi. Τη δεκαετία του ’90 η σύνθεση όλων αυτών των πρακτικών ήταν μία καινοτόμος πρόταση στον χώρο του χορού στην Ελλάδα, ιδιαίτερα όταν απευθυνόταν σε ερασιτέχνες της κίνησης. Είχα τη χαρά να δω αρκετούς από τους μαθητές μου που ξεκίνησαν ως αρχάριοι να εξελίσσονται επαγγελματικά και να γίνονται οι ίδιοι δάσκαλοι/ερμηνευτές σε διαφορετικές πρακτικές της κίνησης και του χορού.
Τη δεκαετία του ’90 η σύνθεση όλων αυτών των πρακτικών ήταν μία καινοτόμος πρόταση στον χώρο του χορού στην Ελλάδα, ιδιαίτερα όταν απευθυνόταν σε ερασιτέχνες της κίνησης. Είχα τη χαρά να δω αρκετούς από τους μαθητές μου που ξεκίνησαν ως αρχάριοι να εξελίσσονται επαγγελματικά και να γίνονται οι ίδιοι δάσκαλοι/ερμηνευτές σε διαφορετικές πρακτικές της κίνησης και του χορού.
Το 2009, άνοιξα το δικό μου επαγγελματικό στούντιο, το Present Body, έναν μοναδικό πολυχώρο που προωθεί παραστάσεις αυτοσχεδιασμού/Contact Improvisation, σωματοποιημένες πρακτικές άσκησης/χορού και εναλλακτικών θεραπειών. To Contact Improvisation ήταν πάντα η κύρια μορφή εξάσκησης και το γόνιμο έδαφος για εξερεύνηση που συνδέει τις παραστατικές πτυχές του σύγχρονου χορού με τις θεραπευτικές διαστάσεις του κινητικού αυτοσχεδιασμού, καθώς και με την Σωματική Ψυχοθεραπεία.
Συνοπτικά, η διδασκαλία, όπως την αντιλαμβάνομαι σήμερα, είναι μια μικρογραφία της εμπειρίας μας στην καθημερινότητα. Δημιουργεί ένα πλαίσιο υποστήριξης για τη μετατόπιση του ανθρώπου, ο οποίος καλείται κάθε στιγμή να αναμετρηθεί με την παραίτηση. Τη δυσκολία του να αποδεχτεί αυτά που ο ίδιος ορίζει και βιώνει ως «δυσλειτουργικά/επαναληπτικά λάθη» στην κίνηση που τον εμποδίζουν να απελευθερωθεί από κόμπους, σφιξίματα, εντάσεις. Σε κάθε μάθημα ο κινούμενος συνομιλεί με τις αντιστάσεις του και τους αυτόματους μηχανισμούς με τους οποίους έρχεται αντιμέτωπος. Εκπαιδεύεται στο να κατανοήσει τα εμπόδια που συναντάει στο σώμα του, να ασκηθεί με φιλικό βλέμμα προς τον εαυτό του, να τιθασεύσει αρνητικές σκέψεις/συναισθήματα, να δώσει χώρο και χρόνο για να συμφιλιωθεί με αυτό που συναντάει μέσα του. Με υπομονή και επιμονή, μαθαίνοντας να εμπιστεύεται τη διαδικασία χωρίς προσδοκίες για το αποτέλεσμα, ανακαλύπτει πως σιγά σιγά το σώμα του ακολουθεί από μόνο του την αλλαγή, αυτό που είναι πιο λειτουργικό. Καταλήγει έτσι να αισθάνεται ευεξία, ανακούφιση και πληρότητα.
Η πορεία μου ως θεραπεύτρια Ενσώματης Ψυχοθεραπείας
«Οι άνθρωποι δεν θα μπορέσουν ποτέ να γιατρευτούν, αν δεν μάθουν αυτά που ξέρουν και αν δεν νιώσουν αυτά που αισθάνονται».
Από το βιβλίο «Το σώμα δεν ξεχνά» του Bessel Van der Kolk
Στην πορεία της δουλειάς μου, συνέθεσα την εμπειρία μου από τον χορό με την εκπαίδευση και τα εργαλεία της Σωματικής Ψυχοθεραπείας, εφαρμόζοντας μεθόδους που καλλιεργούν τη σωματοποιημένη κίνηση και έκφραση, στη θεραπευτική διαδικασία. Ο χορός ως παραστατική τέχνη, η διδασκαλία του και η ερμηνεία, καθώς και η ψυχοθεραπεία είναι δύο παράλληλοι δρόμοι που ακολουθώ σε προσωπικό κι επαγγελματικό επίπεδο.
Υπήρξα από τους πρώτους ανθρώπους στον χώρο του χορού αλλά και της ψυχοθεραπείας στην Ελλάδα που ασχολήθηκε και συνέδεσε τους δύο ανθρωποκεντρικούς τομείς μαζί, οι οποίοι αλληλοτροφοδοτούνται. Έχουν σαν κοινό παρονομαστή την καλλιέργεια της συνειδητότητας, της αυτεπίγνωσης, της απελευθέρωσης της αυθεντικής έκφρασης του ανθρώπου, υποστηρίζοντας το δυναμικό που υπάρχει μέσα του, έτσι ώστε να επιτρέψει στον εαυτό του να επιφέρει την αλλαγή που χρειάζεται. Εστίασα στην έρευνα μέσα από το βίωμα, στην καλλιέργεια του ατόμου που αναπτύσσει τη σωματική και τη συναισθηματική του αντίληψη και νοημοσύνη.
Η πρόθεση λοιπόν της δουλειάς μου είναι η σύνδεση της τέχνης της κίνησης και του χορού με τη θεραπεία και πιο συγκεκριμένα, με τη Σωματική Ψυχοθεραπεία και την τραυματοθεραπεία. Η τέχνη του χορού, αλλά και αυτή της ψυχοθεραπείας φωτίζουν πτυχές του εαυτού που συχνά ο άνθρωπος αναστέλλει, καθώς αποκόβεται από τις ανάγκες του για να εισπράξει προσοχή, αποδοχή και αγάπη. Η σύνδεση με το εσωτερικό παιδί και με τον ενήλικα που μαθαίνει λειτουργικότερους τρόπους αυτοφροντίδας προσφέρει λύσεις επούλωσης και μετασχηματισμού τραυματικών βιωμάτων. Η δυνατότητα επιλογών του ενήλικα διευρύνει τον χώρο αποδοχής των δεδομένων της ζωής του.
Στόχος μου είναι να προσφέρω έναν χώρο εμπιστοσύνης και έμπνευσης, όπου ο άνθρωπος μπορεί να συνδεθεί με τις πηγές του, τη ζωτική του ενέργεια, μετέχοντας με τους άλλους σε βιωματικά εργαστήρια κίνησης ή/και ακολουθώντας ατομικά το ταξίδι της ψυχανάλυσης/ψυχοθεραπείας.
Απελευθερώνοντας το σώμα και τον νου από δυσλειτουργικές πεποιθήσεις, ανοίγει το πεδίο έτσι ώστε να μπορεί ο καθένας να επουλώσει τραύματα του παρελθόντος και να έρθει πιο κοντά στην αλήθεια του εαυτού. Σημασία έχει να αναγνωρίζουμε αυτά που μας καθορίζουν όσο επώδυνα κι αν είναι και να βρίσκουμε τη δύναμη να λειτουργούμε και να συντονιζόμαστε με όλα όσα μας δίνουν χαρά για να προχωράμε πιο αυθεντικοί κι ελεύθεροι στο σήμερα.
Η αυτοφροντίδα και η αγάπη για τον εαυτό, η οποία μεταφέρεται και στους άλλους, καθρεφτίζεται μέσα από τη σχέση μας με το σώμα και την κίνηση όσο είμαστε ζωντανοί. Η διδασκαλία, αλλά και η δουλειά μου ως θεραπεύτρια είναι για εμένα ένας δρόμος πρόκληση που οδηγεί στην αλλαγή, στην μετουσίωση και στην αποδοχή. Επιθυμώ να συμβάλλω με δεκτικότητα στη θετική εξέλιξη των άλλων που με τιμούν με την παρουσία τους, εμπεριέχοντας και υποστηρίζοντας το υλικό της ζωής που φέρνουν για να μοιραστούν μαζί μου.
Ως ψυχοθεραπεύτρια προσφέρω ατομικές συνεδρίες, συνεδρίες ζεύγους και συντονίζω θεραπευτικές ομάδες. Απευθύνομαι σε ενήλικες και εφήβους άνω των 16 ετών. Ασχολούμαι με περιπτώσεις που υποφέρουν από:
- Αγχώδεις Διαταραχές
- Κρίσεις Πανικού
- Φοβίες
- Θέματα Αυτοεκτίμησης
- Αναπτυξιακά Τραύματα
- Εμπειρίες Κακοποίησης
- Κατάθλιψη
- Ναρκισσιστικού Τύπου Διαταραχές
- Διατροφικές Διαταραχές
- Διαχείριση Στρες
- Προβλήματα Σχέσεων
- Δυσκολίες Ένταξης σε Κοινωνικές Ομάδες
Προσωπικό Σημείωμα
Όταν χορεύω βιώνω τον χώρο μέσα μου, τον χώρο γύρω μου, τη σχέση μου με τον χώρο.
Όταν χορεύω βιώνω την επαφή με το περιβάλλον μέσα από το δέρμα μου. Εκλαμβάνω ερεθίσματα από όλες τις κατευθύνσεις με τρισδιάστατο τρόπο καθώς το δέρμα μου αναπνέει, γίνομαι δεκτική, συνδέομαι, μαθαίνω τα όριά μου. Μαθαίνω να λέω όχι και ναι, να μένω όσο χρειάζομαι. Να φεύγω όταν χρειάζομαι. Να εμπλέκομαι.
Αγκαλιάζω τον χώρο που με περιβάλλει, με κρατάει, με παρατηρεί. Βυθίζομαι και πέφτω ανεμπόδιστα. Ανασηκώνομαι.
Η καρδιά μου ανοίγει, καθώς έρχομαι σε επαφή με ένα άλλο σώμα, με τις αισθήσεις μου
Οι σκέψεις και ο θόρυβος του μυαλού ηρεμούν.
Όταν χορεύω βιώνω την ανάσα μου, τις εναλλαγές στην αναπνοή μου, στη θερμοκρασία του σώματός μου, τον ιδρώτα μου.
Όταν χορεύω βιώνω τις κατευθύνσεις της κίνησής μου, τις φυσικές δυνάμεις που ασκούνται στο σώμα μου, τη βαρύτητα, την ανύψωση.
Βιώνω στροβιλισμούς, την κεντρομόλο και τη φυγόκεντρο.
Βιώνω τη σπειροειδή κίνηση, τη ροή. Ανακαλύπτω τη συνέχεια της κίνησης
Όταν χορεύω βιώνω τη στήριξη που μου δίνει η σχέση μου με τη γη και την έλξη που μου ασκεί.
Όταν χορεύω βιώνω την ησυχία που υπάρχει στον πυρήνα μου.
Βιώνω τη σημασία του καθαρού βλέμματος, το καθρέφτισμα που δέχομαι και ασκώ, καθώς παίζω με τα στοιχεία του χώρου. Καθώς παίζω με την περιέργεια και τη σοβαρότητα του μικρού παιδιού. Καθώς επικοινωνώ με τους άλλους.
Αισθάνομαι πότε βρίσκομαι σε ισορροπία και πότε όχι. Παίζω με την ταλάντωση.
Αισθάνομαι πότε με παρασέρνει μια δύναμη και βρίσκομαι έξω από το κέντρο βάρους μου.
Το κέντρο μου είναι η περιοχή του σώματός μου όπου υπάρχει ανεμπόδιστος παλμός, ροή ανάμεσα στη φόρτιση και στην εκφόρτιση.
Όταν κινούμαι χωρίς προσπάθεια, ξεκουράζομαι χορεύοντας. Κάθε φορά η εμπειρία μου είναι μοναδική. Η καθημερινή κίνηση συμπεριλαμβάνεται στο χορό μου.
Διερευνώ τις δυνατότητες και παρατηρώ τις επιλογές μου, τα ρίσκα μου.
Συντονίζομαι με αυτό που συμβαίνει. Μαθαίνω να σέβομαι τη διαφορετικότητα, την αυθεντικότητα, την ανάγκη για εγγύτητα. Συμπεριλαμβάνω. Εμπεριέχω.
Όταν χορεύω βιώνω την αιώρηση, την αίσθηση ότι μπορεί το σώμα μου να πετάξει.
Βιώνω τον εαυτό μου έμβρυο, παιδί, ζώο, άνθρωπο.
Επιτρέπω την αλλαγή, τον μετασχηματισμό.
Ενσωματώνω εικόνες, μνήμες, συναισθήματα και γίνομαι «αυτό» μέσα από τις αισθήσεις μου.
Περνάω από διαφορετικές καταστάσεις της ύπαρξης, γίνομαι νέα και γριά.
Αισθάνομαι τη σεξουαλικότητα και το πάθος μου, τη θηλυκή και την αρσενική μου πλευρά.
Αισθάνομαι τον φόβο, την αμφιβολία, τη χαρά, την αγάπη για τη ζωή, την πληρότητα.
Όταν χορεύω βιώνω το νερό και όλα τα στοιχεία που αποτελούν την ύλη μου.
Βιώνω τις κυματοειδείς κινήσεις της περιτονίας κάτω από το δέρμα μου. Την έκφραση των εσωτερικών μου οργάνων, των σπλάχνων μου.
Βιώνω τον μυϊκό τόνο, τον έλεγχο, τη δύναμη και τη ευαλωτότητα. Η εναλλαγή στην τονικότητα αποτελεί το λεξιλόγιο της κίνησής μου όταν βρίσκομαι σε επαφή με ένα άλλο σώμα που κινείται μαζί μου.
Όταν χορεύω σε επαφή με κάποιον άλλο χορευτή, αντιλαμβάνομαι τα αντανακλαστικά που με βοηθούν να επιβιώσω σε απρόσμενες στιγμές. Παρατηρώ πως αντιδράει το σώμα μου για να με προστατεύσει.
Όταν χορεύω αισθάνομαι την απόλαυση. Αισθάνομαι τον παλμό που με διέπει, τον ρυθμό, τη μουσική που παράγει το σώμα μου αυτοσχεδιάζοντας.
Αισθάνομαι την αξία και τη διαφορά ανάμεσα στο είμαι και στο κάνω.
Βιώνω τον πυρήνα, τη φύση μου στην ολότητά της.
Όταν χορεύω βιώνω τη στιγμή, το εφήμερο, βιώνω τον χρόνο διευρυμένο ή εξαιρετικά πυκνό.
Απελευθερώνομαι από τον εαυτό μου.
Έχω την αίσθηση πως η κίνηση αποτυπώνει όλες τις αποχρώσεις του είναι μου ζωγραφίζοντας στον χώρο.
Έχω την αίσθηση πως η κίνηση αφήνει το αποτύπωμά της, την υπογραφή της φύσης μου στο παρόν.
Οι κινήσεις μου σχηματίζουν τις λέξεις και τις προτάσεις που ψάχνουν χώρο έκφρασης και σύνδεσης.
Μετασχηματίζομαι μαθαίνοντας να αφήνω τον έλεγχο, να σχετίζομαι με το απρόσμενο, να παρατηρώ τους τρόπους με τους οποίους αντιδρά το νευρικό μου σύστημα στα ερεθίσματα που εκλαμβάνει.
Εκπαιδεύω τον εαυτό μου να πιστεύει στη ζωτική δύναμη που με στηρίζει.
Ενηλικιώνομαι.
Αισθάνομαι τον κενό χώρο και μαθαίνω να τον εμπιστεύομαι.
Χρησιμοποιώ τις εικόνες και τη φαντασία που διευρύνουν την αντίληψη μου για τη ζωή.
Αναγνωρίζω την ιστορία μου και ανακαλύπτω καινούριους τρόπους για να αλλάξω ό,τι μπορώ.
Το σώμα μου είναι δημιουργός και δημιούργημα. Ο νους είναι το σώμα μου.
Η κίνηση, ο πνευματικός μου οδηγός.
Το σώμα μου είναι το σπίτι μου, το ταξίδι μου και η σύνδεση με τις πηγές της ύπαρξης.
«Μπορούμε να αλλάξουμε κάτι, μόνο αν το αντιμετωπίσουμε. Αν δεν το δούμε, δεν αναλαμβάνουμε ευθύνη, δεν αλλάζουμε.»
James Baldwin
